VEGETARISCH OP REIS

We zitten midden in de week zonder vlees. Een goede aanleiding om te kijken naar reizende vegetariërs in het verleden. Hoe zorgden zij voor een vleesloos menu?

Zoals ik in mijn hoofdstuk in Trek over koosjer eten onderweg schrijf: reizen terwijl je een bepaald dieet volgt brengt allerlei obstakels met zich mee. Je moet je beter voorbereiden, want kun er niet altijd vanuit gaan dat je onderweg geschikt eten vindt. Voor Joodse reizigers betekende dat eeuwenlang dat ze op zoek moesten naar Joodse huishoudens om te overnachten; in de 20^e eeuw kwamen er ook speciale gidsjes met koosjere restaurants en speciale koosjere reizen.

Vegetariërs moesten eveneens op zoek naar oplossingen. Historicus Dirk-Jan Verdonk schrijft in zijn – overigens van harte aan te raden –boek Dierloos. Een geschiedenis van vegetariërs en veganisten in Nederland (2019)over reizende vleesmijders in het verleden. Na een reis aan boord van de Holland-Amerikalijn van Rotterdam naar New York in 1912 klaagde een vegetariër: ‘In Amerika aankomend, hadden we het gevoel ondervoed te zijn.’ En passagiers op stoomschepen naar Nederlands-Indië schreven te dat ze tijdens de reis werden ‘doodgegooid met eieren.’

In 1920 publiceerde tijdschrift de Vegetarische Bode van de Nederlandse Vegetariërsbond juist positieve reisverhalen van lezers. Meneer en mevrouw Ehrbecker reisden in de eerste klas van schip Koningin der Nederlander van de Stoomvaartmaatschappij Nederland en vonden de vegetarische opties uitstekend. Ook handig: door een speciaal dieet aan boord hadden ze zich niet zo overeten als hun medepassagiers: ‘Men moet nl. weten, dat men aan boord weinig meer doet dan slapen, op ’n lange stoel liggen en eten, lang, lekker en veel, te veel vaak.’

KLM begon vanaf 1947 met het serveren van vegetarische maaltijden in de lucht, die je van tevoren diende te bestellen. Op veganistische opties moest men nog lang wachten.

Inmiddels is het steeds makkelijker om onderweg vlees te mijden. In Trek lees je over speciale vegetarische maaltijden in het Nederlandse leger en bij de scouting. Maar hoewel het in Nederland op de meeste plekken geen enkel probleem is om geen vlees te eten, weten vegetariërs hoe ingewikkeld het is dierloos te eten in sommige andere landen. Over doodgegooid met eieren zullen de meesten goed mee kunnen praten.